In de media: laat corona links liggen en nog 7 tips voor een daverende nieuwjaarsspeech

31 december 2021 06:02  | Aangepast: 01 januari 2022 11:04

Interviewer: Malin Kox | RTLZ | artikel in Economie

Speechexpert

—

Het nieuwe jaar nadert met rasse schreden en daarmee ook het moment dat je als ondernemer, directeur of anderszins leidinggevende je werknemers mag toespreken. Een nieuwjaarsspeech kan sowieso al een uitdaging zijn, en de pandemie en bijbehorende lockdown (hallo toespraak via Teams) maken de boel er niet makkelijker op. Hoe fiets je er wat soepeler doorheen?

Door het jaar heen wordt iedereen opgeslokt en geleefd door zijn agenda, zegt speechexpert Marije Wielenga. “Een nieuwjaarsspeech is een mooi moment om ook als bedrijf stil te staan bij wie jullie zijn, waar jullie voor staan en welke meerwaarde jullie leveren aan klanten.”

Er wordt elke dag al over corona gesproken

Twee dingen kun je beter mijden in zo’n nieuwjaarstoespraak, zegt ze: ellende en een dubbele agenda. “Een nieuwjaarsspeech moet vooral in het teken staan van positiviteit. Om vooruit te kijken en warme emoties te delen.”

Om die reden is ze er ook geen voorstander van om corona een prominente rol te laten spelen in je toespraak. “Het is niets nieuws. Er wordt al elke dag over gesproken. En, alleen al door de vorm van de bijeenkomst waarbij je de speech waarschijnlijk geeft, mensen zijn zich er continu bewust van. Laat het een keer níet de revue passeren.”

Wielenga merkt verder dat leidinggevenden een nieuwjaarstoespraak nogal eens inzetten om een punt te maken of strategische ontwikkelingen te delen. ‘De beste wensen voor het nieuwe jaar en oh ja, vergeet niet je vakantiedagen op te nemen’, dat idee.
“Zo’n dubbele agenda en niet super zuivere intentie wekken ergernis op”, zegt Wielenga. “En dat is zonde, want een nieuwjaarsspeech geeft juist de gelegenheid om jezelf als mens te laten horen, los van je leiderschapsrol.”

Goed, geen corona, narigheid of dienstmededelingen dus. Maar wat dan wel?

Laat jezelf als mens zien en horen tijdens de nieuwjaarstoespraak, zegt de speechexpert. “Doe de jas even uit van de functie die je bekleedt. Bedenk van tevoren wat het is dat jou bindt aan het bedrijf, buiten je functie om. Hoe sta je daar zelf in, met je eigen normen en waarden? Wie en wat ben je, dat je doet wat je doet? Mensen snakken naar oprechtheid en echte verbinding.”

Oprechtheid vergt wel een bepaald zelfbewustzijn, zegt Wielenga. “Veel mensen zien het als zwakte als je openstaat voor hoe het anders en beter kan. Daar denk ik anders over; hoe meer je openstaat voor anderen, hoe meer je kunt leren. Als je je als leidinggevende bewust bent van je persoonlijke drijfveren en waarden, en die regelmatig afweeg tegen wat er zakelijk speelt, dan ben je al heel hard op weg niet alleen een functionele, maar ook een inspirerende leider te zijn.”

Geen losse flodder

In het ideale geval is je nieuwjaarsspeech geen losse flodder, maar onderdeel van je strategie als leidinggevende, vindt Wielenga. “Om dicht bij je mensen te staan, om verbinding te maken en om als leider gezien te worden.”

Drie praktische tips voor je nieuwjaarsspeech

• Maak het niet te lang; 5-10 minuten is prima.
• Noem of alle mensen bij naam, of niemand.
• Kies een presentatievorm waar jij je senang bij voelt, of dat nou de zeepkist is of een vlog.

Dat geldt voor leidinggevenden met vijf mensen onder zich, maar net zo goed voor een directeur die honderden werknemers toespreekt, legt Wielenga uit. De opbouw van je speech blijft hetzelfde, maar bij een grotere groep toehoorders is het belangrijker om langer stil te staan bij wat je van jezelf gaat delen, buiten je formele rol om.

Stappenplan voor je speech

Jezelf durven laten zien, oprecht zijn en openstaan voor andermans ideeën, check. Maar hoe giet je dat in een speech? Hoe bepaal je de focus van je toespraak? Wielenga deelt een kort stappenplan om dat voor ogen te krijgen.

“Beeld je in dat je de speech gegeven hebt. Je publiek loopt naar de uitgang en bij de deur staat iemand die ze vraagt: ‘wat is je bijgebleven van deze nieuwjaarstoespraak?’ Wat is het dan dat je wilt dat ze antwoorden?”

Een speech moet dus één centrale boodschap hebben: iets dat de toehoorders moeten doen, laten of nooit meer vergeten. Kies een van die drie en laat de andere voor wat ze zijn, zegt Wielenga. “Denk daarover na en probeer het in een super concrete zin op te schrijven, zo kort mogelijk. Dat is je stip op de horizon.”

“Houd het klein, dan bereik je meer”

De vervolgvraag is welke thema’s, argumenten en pijlers je wilt aanstippen om dit doel te bereiken, licht Wielenga toe. “En tot slot: welke persoonlijke anekdotes of verhalen kun je vertellen die hiermee in lijn liggen?”

De grootste uitdaging is om het verhaal heel klein te houden, besluit ze. “Vaak willen mensen er veel te veel in kwijt. Maar een heel lange speech, puur omdat het nou een keer de nieuwjaarstoespraak is, dat werkt niet. Door het klein te houden, bereik je meer.”

Praktische tips voor een online nieuwjaarsspeech

• Laat een speech niet het middelpunt zijn van de bijeenkomst, maar verwerk ‘m in het geheel. Zo blijft het leuk en luchtig.
• Zorg voor goed licht dat in je gezicht schijnt. Ga bijvoorbeeld niet met je rug naar het raam zitten.
• Laat de toehoorders hun microfoon uitzetten (dat leidt alleen maar af), maar hun camera’s aan. Dan kun je inspelen op wat je bij mensen thuis ziet.
• Tot slot: denk na over hoe je zelf voor de camera wilt verschijnen. Speels? Of juist in stijl?

Behoefte aan meer tips, tekst en uitleg? Check de podcast van Marije Wielenga.